Πέρασε στην ιστορία και το 2018
Όπως συνηθίζεται αναπολούμε τον χρόνο που έφυγε με το έμπειρο μάτι αυτού που συγκρατεί στην μνήμη τα γεγονότα που μετράνε και που ακόμα και τώρα προορίζονται να μείνουν ανεξίτηλα στον χρόνο. Με την διαφορά ότι αυτήν την φορά υπάρχει μια άλλη εικόνα. Εκτός από τις εμφανίσεις των καλύτερων αθλητών, εκείνο που κάνει εντύπωση είναι η συχνότητα με την όποια είχαμε κορυφαίες επιδόσεις και αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάτι αλλάζει στους δρόμους αντοχής και στους άνδρες και στις γυναίκες.
Κάθε ‘’καταραμένη’’ εβδομάδα
Στην hot περίοδο των αγώνων δρόμου στην άσφαλτο, δηλαδή το φθινόπωρο, δεν πέρασε πρακτικά μια έστω εβδομάδα που να μην καταγράφηκαν κορυφαίες επιδόσεις από άποψη χρόνων ή να μην είχαμε πολύ υψηλού επιπέδου κούρσες με ανταγωνισμό μεταξύ κορυφαίων αθλητών. Στους άνδρες βελτιώθηκαν τα παγκόσμια ρεκόρ στον μαραθώνιο, στον ημιμαραθώνιο και στην απόσταση των 15 χιλιομέτρων. Στις γυναίκες αντίθετα δεν έγινε κανένα παγκόσμιο ρεκόρ, αλλά μέσα στο 2018 έγινε ένα εξωπραγματικό ρεκόρ αριθμού κορυφαίων επιδόσεων μέσα στην χρονιά. Έντεκα γυναίκες έτρεξαν κάτω από 2.20’ τον μαραθώνιο και ογδόντα εννέα γυναίκες έτρεξαν κάτω από 1.10’ στον ημιμαραθώνιο. Και όλα αυτά πριν καλά καλά βγει η χρονιά. Κι όλα αυτά όταν στους άνδρες σε παγκόσμιο επίπεδο στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων όπως τα 5.000 και τα 10.000 μ. εντός σταδίου υπάρχει εδώ και χρόνια μια στασιμότητα, με τα αντίστοιχα ρεκόρ του Kenenisa Bekele με 12’37’’35 (2004) και 26’17’’53 (2005), να φαίνονται σαν να έχουν μπει στην βιτρίνα, για να τα θυμούνται οι επόμενες γενεές, σαν κάτι το ανυπέρβλητο.
Eliud Kipchoge
Ποσότητα στην ποιότητα
Στοιχεία ρεκόρ στους αγώνες αντοχής, και από άποψη ποσότητας, και κυρίως από άποψη ποιότητας με τους χρόνους που έγιναν. Φτάνει να συγκρίνουμε τα νούμερα από τις επιδόσεις στον μαραθώνιο σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία πέντε χρόνια για να έχουμε το ακριβές κάδρο αυτής της νέας πραγματικότητας.
Ανάλυση των στοιχείων
Γυναίκες- ποιοτικά στοιχεία
Το 2018 έφτασαν τις 11 οι γυναίκες που έτρεξαν την απόσταση των 42,195 μέτρων σε χρόνο κάτω από το ιστορικό φράγμα των 2:20’, τρέχοντας δηλαδή με ένα τέμπο πιο γρήγορο από το 3.20’’/km. Την προηγούμενη τετραετία δηλαδή από το 2014-2017 ήταν συνολικά 6 όλες κι όλες οι αθλήτριες που το είχαν επιτύχει. Τρεις το 2017, μια το 2016, δυο το 2015 και καμία το 2014.
Γυναίκες- ποσοτικά στοιχεία.
Όσο αφορά τον αριθμό των επιδόσεων μεσαίου-υψηλού επιπέδου, τα στοιχεία του 2018 είναι τα καλύτερα από κάθε χρονιά. Αν λάβουμε σαν αρχικό σημείο αναφοράς τις επιδόσεις κάτω από τις 2:30’, βρίσκουμε ότι στα τέλη Νοεμβρίου υπήρχαν 170 αθλήτριες που είχαν τρέξει κάτω από αυτόν τον χρόνο. Ποτέ πριν δεν είχαμε τόσες πολλές κάτω από αυτόν τον χρόνο. Ήταν 157 το 2017, 132 το 2016, 154 το 2015 και 108 το 2014. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι μέσα σε μια πενταετία οι αθλήτριες που τρέχουν κάτω από 2:30’ τον μαραθώνιο αυξήθηκαν πάνω από 30%! Γεγονός που οφείλετε σίγουρα στην βελτίωση των μεθόδων προπόνησης και της διαιτολογίας, αλλά πιθανόν επίσης και στις πολύ καλές αθλήτριες που ασχολούνται - και για οικονομικούς λόγους - με τον μαραθώνιο.
Άνδρες - ποιοτικά στοιχεία.
Εκτός από το ‘’εξωπραγματικό’’ παγκόσμιο ρεκόρ του Eliud Kipchoge (2:01’39’’, Βερολίνο, 16 Σεπτεμβρίου 2018), τα στοιχεία της προόδου των καλύτερων αθλητών του μαραθωνίου, φαίνονται, ξεκινώντας από αυτούς που έτρεξαν κάτω από 2:05’ και φτάνοντας μέχρι αυτούς που έτρεξαν κάτω από 2:10’! Όλα αυτά τα στοιχεία είναι τα καλύτερα που υπήρξαν ποτέ τα τελευταία 5 χρόνια. Ανάμεσα στους ‘’σουπερ τοπ’’, αντίθετα, κάτω από το φράγμα των 2:04’, η ‘’χρυσή’’ χρονιά παραμένει το 2014, με τέσσερις αθλητές, ενώ η χειρότερη το 2015 με κανέναν αθλητή κάτω από τον συγκεκριμένο χρόνο. Παρατηρώντας ακόμα τα στοιχεία βλέπουμε ότι τις μεγαλύτερες διάφορες τις βλέπουμε στους χρόνους κάτω από το 2:05’. Από τους δυο αθλητές το 2015 φτάσαμε στους δώδεκα το 2018!
Άνδρες - ποσοτικά στοιχεία.
Ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου είχαμε φτάσει στον μεγαλύτερο αριθμό αθλητών που σε μια χρονιά είχαν τρέξει τον μαραθώνιο σε χρόνο κάτω από 2:10’ και που ήταν το αστρονομικό νούμερο των 159 αθλητών. Σίγουρα μέχρι το τέλος της χρονιάς πιθανόν να υπήρξαν κι άλλοι που να έτρεξαν κάτω από αυτόν τον χρόνο αλλά δεν ενημερώθηκε η παρούσα έρευνα μέχρι την τελευταία μέρα του χρόνου. Ξεπεράστηκε έτσι το προηγούμενο ρεκόρ αθλητών με επίδοση κάτω από 2:10’ μέσα σε μια χρονιά με 146 αθλητές το 2017 μόλις κατά ένα αθλητή καλύτερη από το 2014 με 145 αθλητές!
Mary Keitany
Μοντέρνες μέθοδοι προπόνησης
Που οφείλετε αυτή η έκρηξη σε χρόνους τόσο υψηλού επιπέδου; Σίγουρα αφενός σε μια διαφορετική προσέγγιση μιας απόστασης όπως τα 42,195 μέτρα του μαραθωνίου και από άποψη ποσότητας της ειδικής προπόνησης αλλά και από άποψη εγκεφαλική. Λιγότερες προπονήσεις με τρέξιμο μεγάλης διάρκειας και αντίθετα πιο πολλές ειδικές προπονήσεις με ρυθμούς ακόμα και πιο γρήγορους από αυτόν του αγώνα. Ένα προπονητικό πλάνο που μοιάζει περισσότερο με προετοιμασία για ένα αγώνα 10.000 μέτρων ή ημιμαραθωνίου. Και όχι τυχαία βλέπουμε ότι και στην απόσταση του ημιμαραθωνίου είχαμε μια έκρηξη κορυφαίων αποτελεσμάτων. Η παρούσα συνταγή της επιτυχίας φαίνεται να είναι αφενός το να μην υπερβάλει ο αθλητής στα εβδομαδιαία χιλιόμετρα του και αφετέρου να τρέχει σε γρηγορότερο ρυθμό τις επαναλήψεις, ειδικά σε αποστάσεις μεταξύ των 1.000 και 1500 μέτρων με μειωμένα διαλειμματα. Την ίδια στιγμή, φαίνεται να είναι σημαντικό να βελτιώσει την μηχανική του τρεξίματος του ο αθλητής με γρήγορες και πολλές επαναλήψεις των 400 μέτρων η με το κλασσικό fartlek αλλά για περισσότερο από μια ώρα διάρκεια.
Μεγαλύτερο ενεργητικό διάλειμμα
Ένα άλλο κλειδί της επιτυχίας που είναι απαραίτητο στους αθλητές για να μπορέσουν να αφομοιώσουν αυτήν την νέα μορφή προπόνησης είναι το να αυξήσουν τις μέρες ενεργητικής αποκατάστασης ανάμεσα σε μια δυνατή προπόνηση (πρόγραμμα με επαναλήψεις) και την επόμενη. Mια εξαίσια προπόνηση για την οργανική αντοχή που βελτιώνει και την αντοχή στην απόσταση είναι προπονήσεις με αερόβιο Fartlek που δεν ξεπερνούν τα 30 χιλιόμετρα, στις όποιες οι αθλητές εναλλάσσουν χιλιόμετρα που τα τρέχουν στον ρυθμό του μέτριου τρεξίματος με αλλαγές στον ρυθμό του μαραθωνίου ή και ακόμα πιο γρήγορα από αυτόν.
Μια νέα νοοτροπία
Αυτός ο νέος προγραμματισμός της προπόνησης οδήγησε πολλούς από τους καλύτερους μαραθωνοδρόμους του κόσμου να υιοθετήσουν μια αλλαγή νοοτροπίας, γιατί τώρα δεν φοβούνται να ξεκινήσουν τον αγώνα με ρυθμό κάτω από τα 3:00’’/χλμ, αλλά είναι σε θέση να κάνουν πολύ δυνατές αλλαγές ρυθμού κατά την διάρκεια ενός μαραθωνίου, με εξωπραγματικά περάσματα σε ενδιάμεσα κομμάτια 5 η 10 χιλιομέτρων, όπως 5αρι σε 14.15’’, η 10αρι σε 29’ για τους άνδρες, η 5αρι σε 15.20’’ και 10αρι σε 31’ για τις γυναίκες.
Το μέλλον
Mε αυτές τις προϋποθέσεις τι είναι αυτό που πρέπει να περιμένουμε για το μέλλον βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα; Οι μεγάλοι στόχοι, όσο αναφορά τουλάχιστον τον μαραθώνιο, είναι το σπάσιμο του φράγματος των δυο ωρών στους άνδρες, και η κατάρριψη του παγκοσμίου ρεκόρ γυναικών που κατέχει η Paula Radcliffe (2:15’25’’, Λονδίνο, 2003) σε μεικτή κούρσα, δηλαδή με την παρουσία και την βοήθεια καλού επιπέδου ανδρών στον ίδιο αγώνα. Ένα ρεκόρ πραγματικά εξωπραγματικό που κρατεί ήδη 15 χρόνια, το οποίο κυριολεκτικά επιβίωσε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες που είχαμε μια μεγάλη βελτιωση στις επιδόσεις στους αγώνες δρόμου σε όλες τις αποστάσεις που έφτασαν σε αδιανόητα επίπεδα!
Στο χαρτί οι δυο βασικοί υποψήφιοι που μπορούν να επιτύχουν αυτές τις δυο τις κορυφαίες επιδόσεις είναι ο Κενυάτης Eliud Kipchoge, ήδη κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στην κατηγορία των ανδρών με 2:01’39’’, και η συμπατριώτισσα του Mary Keitany, μεγάλη πρωταγωνίστρια στις 4 Νοεμβρίου του περασμένου χρόνου στον μαραθώνιο της Νέας Υόρκης, η οποία κατέχει τον δεύτερο καλύτερο χρόνο όλων των εποχών στον μαραθώνιο, αλλά σε αγώνα μόνο για γυναίκες με 2:17’01’’. Οι δυο προαναφερθέντες έχουν περίσσιο ταλέντο, δυστυχώς όμως όχι πια σε πολύ μικρή αθλητική ηλικία. Το 2019 ο Kipchoge θα συμπληρώσει τα 35 του χρόνια, αλλά οι καλά πληροφορημένοι υποστηρίζουν ότι έχει ήδη πατήσει τα 40! Αντίθετα η Keitany θα είναι 37 ετών, και στην περίπτωση της η ηλικία της φαίνεται να είναι η πραγματική αν και ο μάνατζερ της Gianni Demadonna υποστηρίζει ότι στην πραγματικότητα είναι περίπου δυο χρονιά μικρότερη!
H μεγάλη Paula Radcliffe!
Για μια πιθανή κατάρριψη του παγκόσμιου ρεκόρ στον μαραθώνιο γυναικών…
Η Mary Keitany ‘’μύρισε’’ το άρωμα του παγκόσμιου ρεκόρ όταν κέρδισε τον μαραθώνιο του Λονδίνου με επίδοση 2:17’01’’, που μέχρι την στιγμή που γράφουμε, είναι η δεύτερη καλύτερη επίδοση όλων των εποχών στις γυναίκες και η καλύτερη επίδοση που έχει καταγραφεί σε κούρσα μόνο για γυναίκες. Στο Λονδίνο σε εκείνη την κούρσα είχε περάσει τα 30 χιλιόμετρα σε χρόνο 1:36’, κατά 36’’ πιο γρήγορα από το αντίστοιχο πέρασμα της Paula Radcliffe όταν είχε επιτύχει το παγκόσμιο ρεκόρ το 2003. Στα τελευταία 10 χιλιόμετρα η Βρετανίδα αθλήτρια είχε ανεβάσει ρυθμό, καλύπτοντας τα τελευταία 10 χιλιόμετρα σε 31’49’’, τα τελευταία 12,195 μέτρα σε 38΄49’’, σε αντίθεση με τα 41’01’’ που έκανε η Κενυάτισσα αθλήτρια.
Μετά από αυτό που έδειξε όμως η Αφρικανή αθλήτρια στον μαραθώνιο της Νέας Υόρκης όπου σε μια ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική διαδρομή, με ένα πέρασμα από τα 25 στα 35 χιλιόμετρα σε 30’53’’, μια κατάρριψη του παγκόσμιου ρεκόρ από αυτήν, φαίνεται πιθανό, αλλά σίγουρα σε μεικτό αγώνα με την παρουσία και ανδρών που θα κάνουν τους λαγούς. Είναι αδύνατο εξάλλου να βρεις γυναίκες που να μπορούν να τρέξουν για 30-32 χιλιόμετρα σε ρυθμό 3’12’’/χιλιόμετρο! Και ακόμα κι αν υπήρχαν θα προσπαθούσαν οι ίδιες να καταρρίψουν το ρεκόρ και όχι να κάνουν τους λαγούς!
Αυτά είναι τα περάσματα που χρειάζονται για να καταρριφτεί το παρόν ρεκόρ στον μαραθώνιο γυναικών.
Για μια πιθανή κατάρριψη του παγκόσμιου ρεκόρ στον μαραθώνιο ανδρών…
Για να σπάσει το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ στον μαραθώνιο ο Eliud Kipchoge θα πρέπει να τρέξει κατά 2’’ περίπου πιο γρήγορα κατά μέσο όρο το χιλιόμετρο από το 2’53’’/ km που έτρεξε όταν έκανε το παγκόσμιο ρεκόρ, εάν θέλει παράλληλα να σπάσει και το φράγμα των 2 ωρών στον μαραθώνιο.
Αν μπούμε σε πιο λεπτομερή ανάλυση σημαίνει ότι πρέπει να τρέξει 4 συνεχόμενες φορές τα 10 χιλιόμετρα σε χρόνο 28’25’’ το καθένα , που θα τον πάει σε 1:53’40’’ στα 40 χιλιόμετρα και να σφραγίσει μετά την επίδοση στόχο καλύπτοντας τα τελευταία 2,195 μέτρα σε χρόνο 6’19’’!
Τον Μάιο του 2017, στην πίστα της φόρμουλα ένα στην Μόντζα της Ιταλιας, στο περίφημο τεστ που έγινε με την κωδικη ονομασία ‘’Breaking 2’’, με το σπονσοραρισμα της όλης προσπάθειας από την εταιρεία αθλητικών ειδών Nike, ο ίδιος ο Kipchoge είχε αποδείξει ότι είναι σε θέση και από άποψη φυσικής κατάστασης και από εγκεφαλική άποψη να τρέξει σε κάτω από 2 ώρες την απόσταση, αλλά με την βοήθεια των λαγών που εναλλάσσονταν και με τα υγρά να του τα δίνουν στο χέρι με ειδικό βραχίονα χωρίς να χάνει χρόνο να τα πάρει από ένα τραπέζι, εκτός από το αυτοκίνητο που λειτουργούσε και σαν ‘’λαγός’’ αφού και το τέμπο καθόριζε αλλά και είχε ένα τεράστιο χρονόμετρο στην οροφή του που λειτουργούσε σαν ανεμοπροστασια, κάτι σαν κι αυτό που κάνουν οι ποδηλάτες που μένουν στην σκιά των προπορευόμενων για να τους κόβουν τον αέρα .Με την αυστηρή τήρηση των αγωνιστικών κανόνων είναι δύσκολο να επιτευχτεί ένα νέο ρεκόρ. Ακόμα και με κανονική εναλλαγή των λαγών το να βρεθούν λαγοί που να μπορούν να τρέξουν σε ρυθμό παγκόσμιου ρεκόρ για 30-32 χιλιόμετρα σε χρόνο μεταξύ 1:25’15’’ και 1:30’55’’ είναι σχεδόν απίθανο!
Αυτά είναι τα περάσματα που χρειάζονται για να καταρριφτεί το παρόν ρεκόρ στον μαραθώνιο ανδρών.
Γιάννης Δαγκόγλου
Βιβλιογραφία απο Giorgio Rondelli - Correre Gennaio 2019
Photo copyright: Matthias Hangst/Getty
